Explainer : ਕੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕੰਗਾਰੂ ਕੋਰਟ ? ਜਾਣੋ ਇਸ ਦਾ ਕਿਵੇਂ ਕਰਵਾਇਆਂ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਟਰਾਇਲ ?
What Is Kangaroo Court: ਹਾਲ ਹੀ ‘ਚ ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ ‘ਚ ਇੱਕ ਔਰਤ ਨਾਲ ਜਨਤਕ ਦੁਰਵਿਹਾਰ ਜਾਂ ਤਾਲਿਬਾਨ ਵੱਲੋਂ ਸਜ਼ਾ ਦੇਣ ਦਾ ਵੀਡੀਓ ਕਾਫੀ ਵਾਇਰਲ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਦੱਸ ਦਈਏ ਕਿ ਤ੍ਰਿਣਮੂਲ ਕਾਂਗਰਸ ਦਾ ਇੱਕ ਸਥਾਨਕ ਨੇਤਾ ਜਨਤਕ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਇੱਕ ਔਰਤ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਸਾਥੀ ਨੂੰ ਡੰਡੇ ਨਾਲ ਕੁੱਟ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਇਸ ਘਟਨਾ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੇਸ਼ ‘ਚ ‘ਕੰਗਾਰੂ ਕੋਰਟ’ ਦਾ ਨਾਂ ਇੱਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਚਰਚਾ ‘ਚ ਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਤਾਂ ਆਉ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਕੰਗਾਰੂ ਕੋਰਟ ਕੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ? ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਟਰਾਇਲ ਕਿਵੇਂ ਕਰਵਾਏ ਜਾਣਦੇ ਹਨ?
ਕੰਗਾਰੂ ਕੋਰਟ ਕੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ?
ਆਕਸਫੋਰਡ ਡਿਕਸ਼ਨਰੀ ਮੁਤਾਬਕ ਇਹ ਕੋਰਟ ਅਪਰਾਧ ਜਾਂ ਕੁਕਰਮ ਦੇ ਸ਼ੱਕੀ ਵਿਅਕਤੀ ਦਾ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਸਬੂਤ ਦੇ ਮੁਕੱਦਮਾ ਚਲਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਦੱਸ ਦਈਏ ਕਿ ਇਸ ਨੂੰ ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਨਕਲੀ ਅਦਾਲਤ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ‘ਚ ਕਾਨੂੰਨ ਅਤੇ ਨਿਆਂ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤਾਂ ਦੀ ਅਣਦੇਖੀ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਨਾਲ ਹੀ ਫੈਸਲੇ ਗੈਰ-ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆਵਾਂ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੇ ਜਾਣਦੇ ਹਨ। ਕੁੱਲ ਮਿਲਾ ਕੇ, ਕੰਗਾਰੂ ਕੋਰਟ ਇੱਕ ਕਾਰਵਾਈ ਜਾਂ ਕਾਰਵਾਈ ਦੀ ਨੁਮਾਇੰਦਗੀ ਕਰਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ‘ਚ ਫੈਸਲੇ ਪੱਖਪਾਤੀ ਅਤੇ ਅਨਿਆਂਪੂਰਨ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਲਏ ਜਾਣਦੇ ਹਨ।
ਕੰਗਾਰੂ ਕੋਰਟ ਦਾ ਟਰਾਇਲ ਕਿਵੇਂ ਕਰਵਾਇਆਂ ਜਾਂਦਾ ਹੈ?
ਕਿਸੇ ਵੀ ਜਮਹੂਰੀ ਅਤੇ ਸੰਵਿਧਾਨਕ ਦੇਸ਼ ‘ਚ ਕੰਗਾਰੂ ਕੋਰਟ ਦਾ ਹੋਣਾ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਮੰਨਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਕਿਉਂਕਿ ਅਕਸਰ ਕੰਗਾਰੂ ਕੋਰਟ ‘ਚ ਤਾਲਿਬਾਨ ਦੀ ਸਜ਼ਾ ਨਾਲ ਤੁਲਨਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਰਹੀ ਹੈ। ਨਾਲ ਹੀ ਇਸ ‘ਚ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਮੌਲਿਕ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦੀ ਉਲੰਘਣਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਗੈਰ-ਕਾਨੂੰਨੀ ਸਜ਼ਾ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਵੈਸੇ ਤਾਂ ਕੰਗਾਰੂ ਕੋਰਟ ਦਾ ਇੱਕ ਹੋਰ ਮੀਡੀਆ ਟ੍ਰਾਇਲ ਵੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਭਾਰਤ ‘ਚ ਕੰਗਾਰੂ ਕੋਰਟ ਦੀਆਂ ਉਦਾਹਰਣਾਂ ਕੀ ਹਨ?
ਜੇਕਰ ਭਾਰਤ ‘ਚ ਕੰਗਾਰੂ ਕੋਰਟ ਦੀਆਂ ਉਦਾਹਰਣਾਂ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ ‘ਚ ਇੱਕ ਔਰਤ ਨਾਲ ਦੁਰਵਿਵਹਾਰ ਦੀ ਘਟਨਾ ਵੀ ਕੰਗਾਰੂ ਕੋਰਟ ਦਾ ਉਦਾਹਰਣ ਹੈ। ਨਾਲ ਹੀ ਖਾਪ ਪੰਚਾਇਤਾਂ ਨੂੰ ਕੰਗਾਰੂ ਕੋਰਟ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ ‘ਚ ਸ਼ਾਲਸ਼ੀ ਸਭਾ ਵੀ ਖਾਪ ਵਾਂਗ ਹੈ।
ਮੀਡੀਆ ਟ੍ਰਾਇਲ ਅਤੇ ਕੰਗਾਰੂ ਕੋਰਟ
ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਮੀਡੀਆ ਜਾਂ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਟਰਾਇਲਾਂ ਨੂੰ ਵੇਖਦੇ ਹਾਂ, ਤਾਂ ਸਾਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ‘ਚ ਕੰਗਾਰੂ ਕੋਰਟ ਦੀ ਝਲਕ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਦੱਸ ਦਈਏ ਕਿ ਲੋਕ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਟਵਿੱਟਰ, ਫੇਸਬੁੱਕ ਅਤੇ ਹੋਰ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਪਲੇਟਫਾਰਮਾਂ ‘ਤੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਮਾਮਲੇ ‘ਚ ਆਪਣਾ ਫੈਸਲਾ ਦੇ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਜਦੋਂਕਿ ਮਾਮਲਾ ਕੋਰਟ ‘ਚ ਹੈ। ਪਰ ਕਈ ਵਾਰ ਕੇਸ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਦੋਸ਼ੀ ਪਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ਹੀ ਕੁਝ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ, ਭਾਰਤ ਦੇ ਤਤਕਾਲੀ ਚੀਫ਼ ਜਸਟਿਸ ਐਨਵੀ ਰਮਨਾ ਨੇ ਵੀ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਮੀਡੀਆ ਟਰਾਇਲ ਅਤੇ ਕੰਗਾਰੂ ਕੋਰਟ ਨਿਆਂ ‘ਚ ਰੁਕਾਵਟ ਅਤੇ ਲੋਕਤੰਤਰ ਲਈ ਨੁਕਸਾਨਦੇਹ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ: Virat Kohli- Anushka Sharma: ਬਾਰਬਾਡੋਸ ਦੇ ਤੂਫਾਨ ‘ਚ ਬਾਹਰ ਆਏ ਵਿਰਾਟ ਕੋਹਲੀ, ਅਨੁਸ਼ਕਾ ਸ਼ਰਮਾ ਨੂੰ ਦਿਖਾਈ LIVE ਝਲਕ