Indian Railway: 1947 ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਕਿੰਨ੍ਹਾਂ ਬਦਲ ਗਿਆ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਰੇਲਵੇ ਖੇਤਰ,ਕੋਲੇ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਵੰਦੇ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਲਗਜ਼ਰੀ, ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬਦਲੀ ਤਸਵੀਰ

ਯਾਤਰੀ ਕਿਰਪਾ ਕਰਕੇ ਧਿਆਨ ਦੇਣ… ਟ੍ਰੇਨ ਨੰਬਰ 12952 ਮੁੰਬਈ ਤੇਜਸ ਰਾਜਧਾਨੀ ਐਕਸਪ੍ਰੈਸ ਜੋ ਦਿੱਲੀ ਤੋਂ ਮੁੰਬਈ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਉਹ ਅੱਜ ਜਲਦੀ ਹੀ ਸਟੇਸ਼ਨ ‘ਤੇ ਪਹੁੰਚਣ ਵਾਲੀ ਹੈ। ਇਹ ਟਰੇਨ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਤੋਂ ਸ਼ਾਮ 4:55 ‘ਤੇ ਰਵਾਨਾ ਹੋਵੇਗੀ, ਜੋ ਅਗਲੇ ਦਿਨ ਸਵੇਰੇ 08:35 ‘ਤੇ ਮੁੰਬਈ ਪਹੁੰਚੇਗੀ। ਇਹ ਵਾਹਨ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਰਾਜਨੀਤਕ ਰਾਜਧਾਨੀ ਅਤੇ ਆਰਥਿਕ ਰਾਜਧਾਨੀ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਯਾਤਰਾ ਕਰੇਗਾ। ਇਹ ਵਿਚਾਲੇ ਕਈ ਸਟੇਸ਼ਨਾਂ ‘ਤੇ ਰੁਕ ਕੇ ਯਾਤਰਾ ਪੂਰੀ ਹੋਵੇਗੀ। ਭਾਰਤੀ ਰੇਲਵੇ ਵਾਂਗ ਆਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਹੁਣ ਤੱਕ ਉਤਰਾਅ-ਚੜ੍ਹਾਅ ਦਾ ਸਫ਼ਰ ਪੂਰਾ ਕਰਕੇ ਇਸ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੇ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਮਹੋਤਸਵ ਵਿੱਚ ਪੁੱਜਣ ਵਿੱਚ ਕਾਮਯਾਬ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇਸ ਟਰੇਨ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਮੰਜ਼ਿਲ ‘ਤੇ ਪਹੁੰਚਣ ‘ਚ 16 ਘੰਟੇ 5 ਮਿੰਟ ਲੱਗਦੇ ਹਨ ਪਰ 5 ਮਿੰਟ ਤੋਂ ਵੀ ਘੱਟ ਸਮੇਂ ‘ਚ ਅਸੀਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਆਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਹੁਣ ਤੱਕ ਰੇਲਵੇ ਦੇ ਸਫਰ ਬਾਰੇ ਦੱਸਣ ਜਾ ਰਹੇ ਹਾਂ। 

ਭਾਰਤੀ ਰੇਲਵੇ ਦੁਨੀਆ ਲਈ ਇੱਕ ਮਿਸਾਲ ਹੈ

ਆਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਭਾਰਤੀ ਰੇਲਵੇ ਨੇ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਦੇ ਨਾਲ ਕਦਮ ਦਰ ਕਦਮ ਅੱਗੇ ਵਧਿਆ ਹੈ। ਰੇਲ ਨੈੱਟਵਰਕ ਆਧੁਨਿਕਤਾ ਦੀ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਧਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਅੱਜ ਇਹ ਨੈੱਟਵਰਕ 1.26 ਲੱਖ ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੰਬਾ ਹੈ। ਧਰਤੀ ਤੋਂ ਚੰਦਰਮਾ ਦੀ ਦੂਰੀ 3.84 ਲੱਖ ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਹੈ ਅਤੇ ਭਾਰਤੀ ਰੇਲ ਗੱਡੀਆਂ ਦਾ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਸਫ਼ਰ 36.78 ਲੱਖ ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਹੈ। ਇਹ ਧਰਤੀ ਅਤੇ ਚੰਦਰਮਾ ਵਿਚਕਾਰ ਦੂਰੀ ਦਾ 9.5 ਗੁਣਾ ਅਤੇ ਧਰਤੀ ਦੇ ਘੇਰੇ ਦਾ 96 ਗੁਣਾ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਮਝੋ ਕਿ ਭਾਰਤੀ ਰੇਲਵੇ ਹਰ ਦਿਨ 9 ਵਾਰ ਧਰਤੀ ਤੋਂ ਚੰਦਰਮਾ ਤੱਕ ਯਾਤਰਾ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਜਾਂ ਧਰਤੀ ਦੇ ਦੁਆਲੇ 97 ਵਾਰ ਘੁੰਮਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹਾ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤੀ ਰੇਲਵੇ ਨੂੰ ਦੁਨੀਆ ਲਈ ਮਿਸਾਲ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਰੇਲਵੇ ਦਾ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਿਕਾਸ

ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸਾਲਾਂ ‘ਚ ਰੇਲਵੇ ਕਈ ਰੂਟਾਂ ‘ਤੇ ਵੰਦੇ ਭਾਰਤ ਐਕਸਪ੍ਰੈੱਸ ਟਰੇਨਾਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਕਸ਼ਮੀਰ, ਉੱਤਰ-ਪੂਰਬ ਅਤੇ ਲੱਦਾਖ ਵਰਗੇ ਮੁਸ਼ਕਲ ਖੇਤਰਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਰੇਲ ਨੈੱਟਵਰਕ ਨਾਲ ਜੋੜਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਰੇਲਵੇ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਤੇਜ਼ ਆਰਥਿਕ ਵਿਕਾਸ ਲਈ ਇੱਕ ਸਮਰਪਿਤ ਮਾਲ ਕਾਰੀਡੋਰ ਦਾ ਵੀ ਨਿਰਮਾਣ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਭਾਰਤੀ ਰੇਲਵੇ ਦੀ ਵੰਦੇ ਭਾਰਤ ਟ੍ਰੇਨ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਵਿੱਚ ਅਹਿਮ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਣ ਵਾਲੇ ISF ਦੇ ਸਾਬਕਾ GM ਸੁਧਾਂਸ਼ੂ ਮਨੀ ਨੇ ਇਸ ਯਾਤਰਾ ਨੂੰ ਨੇੜਿਓਂ ਦੇਖਿਆ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਮੀਡੀਆ ਨਾਲ ਗੱਲਬਾਤ ਦੌਰਾਨ ਦੱਸਿਆ ਸੀ ਕਿ ਭਾਰਤੀ ਰੇਲਵੇ ਹਮੇਸ਼ਾ ਹੀ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਮਾਣ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਭਾਰਤ ਵਰਗੇ ਵੱਡੀ ਆਬਾਦੀ ਵਾਲੇ ਦੇਸ਼ ਲਈ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਜੀਵਨ ਰੇਖਾ ਹੈ।

ਭਾਫ਼ ਇੰਜਣ ਤੋਂ ਵੰਦੇ ਭਾਰਤ ਰੇਲਗੱਡੀ ਤੱਕ ਦਾ ਇਹ ਸਫ਼ਰ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਵਿਲੱਖਣ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਅਗਲੇ ਪੰਜ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਹੋਰ ਵੀ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਬਣਨ ਦੀ ਉਮੀਦ ਹੈ। ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਸਾਫ਼ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਸਮਝ ਲਿਆ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤੀ ਰੇਲਵੇ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ‘ਚ ਅਹਿਮ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਅ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਪਿਛਲੇ ਇੱਕ ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਰੇਲਵੇ ਦੇ ਸਬੰਧ ਵਿੱਚ ਲਏ ਗਏ ਫੈਸਲੇ ਬੇਮਿਸਾਲ ਹਨ ਅਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਰੇਲਵੇ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵ ਪੱਧਰੀ ਸਹੂਲਤਾਂ ਅਤੇ ਅਤਿਆਧੁਨਿਕ ਤਕਨੀਕ ਨਾਲ ਲੈਸ ਟ੍ਰੇਨਾਂ ਨਾਲ ਲੈਸ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ।

ਰੇਲ ਮੰਤਰੀ ਅਸ਼ਵਿਨੀ ਵੈਸ਼ਨਵ ਨੇ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਬੁਲੇਟ ਟਰੇਨ ਪ੍ਰਾਜੈਕਟ ਦੀ ਸਮੀਖਿਆ ਕੀਤੀ ਅਤੇ 2026 ਤੱਕ ਪਹਿਲੀ ਬੁਲੇਟ ਟਰੇਨ ਚੱਲਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਪ੍ਰਗਟਾਈ। ਇਹ ਬੁਲੇਟ ਟਰੇਨ ਮੁੰਬਈ ਅਤੇ ਅਹਿਮਦਾਬਾਦ ਵਿਚਾਲੇ ਚੱਲੇਗੀ, ਜਿਸ ‘ਚ ‘ਹਾਈ ਸਪੀਡ ਰੇਲ’ (ਐੱਚ.ਐੱਸ.ਆਰ.) ਕੋਰੀਡੋਰ ਦੇ ਤਹਿਤ 320 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਪ੍ਰਤੀ ਘੰਟੇ ਦੀ ਰਫਤਾਰ ਨਾਲ ਟ੍ਰੇਨ ਚਲਾਉਣ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਹੈ। ਇਸ ਰੂਟ ਦੀ ਕੁੱਲ ਦੂਰੀ 508 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਹੋਵੇਗੀ ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ 12 ਸਟੇਸ਼ਨ ਹੋਣਗੇ। ਫਿਲਹਾਲ ਮੁੰਬਈ ਅਤੇ ਅਹਿਮਦਾਬਾਦ ਵਿਚਾਲੇ ਸਫਰ ਕਰਨ ‘ਚ ਕਰੀਬ ਛੇ ਘੰਟੇ ਲੱਗਦੇ ਹਨ ਪਰ ਬੁਲੇਟ ਟਰੇਨ ਦੇ ਆਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਹ ਸਮਾਂ ਅੱਧਾ ਰਹਿ ਜਾਵੇਗਾ।

ਆਰਚ ਬ੍ਰਿਜ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਹੈ

ਯੂ.ਐੱਸ.ਬੀ.ਆਰ.ਐੱਲ ਪ੍ਰਾਜੈਕਟ ਤਹਿਤ ਚਨਾਬ ਦਰਿਆ ‘ਤੇ ਬਣਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਆਰਚ ਬ੍ਰਿਜ ਇਕ ਵੱਡੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਦਾ ਕੰਮ ਜਲਦੀ ਹੀ ਪੂਰਾ ਹੋਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਅੰਜੀ ਬ੍ਰਿਜ ਵੀ ਇੰਜਨੀਅਰਿੰਗ ਦੀ ਵਿਲੱਖਣ ਮਿਸਾਲ ਹੈ। ਇਸ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਦੇ ਤਹਿਤ ਉੱਤਰੀ ਰੇਲਵੇ ਕਸ਼ਮੀਰ ਤੱਕ ਰੇਲ ਨੈੱਟਵਰਕ ਦਾ ਵਿਸਤਾਰ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਅਗਲੇ ਕੁਝ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਦੇਸ਼ ਵਾਸੀ ਰੇਲ ਰਾਹੀਂ ਸਿੱਧੇ ਕਸ਼ਮੀਰ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਸਕਣਗੇ। ਉੱਤਰੀ ਰੇਲਵੇ ਉੱਤਰਾਖੰਡ ਵਿੱਚ ਨਵੀਆਂ ਰੇਲਵੇ ਲਾਈਨਾਂ ਵਿਛਾਉਣ ‘ਤੇ ਵੀ ਕੰਮ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਰਿਸ਼ੀਕੇਸ਼ ਤੋਂ ਕਰਨਾਪ੍ਰਯਾਗ ਅਤੇ ਰਿਸ਼ੀਕੇਸ਼ ਰੇਲਵੇ ਸਟੇਸ਼ਨ ‘ਤੇ ਰੇਲਗੱਡੀਆਂ ਦਾ ਸੰਚਾਲਨ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਲੱਦਾਖ ਤੱਕ ਰੇਲ ਗੱਡੀ ਚਲਾਉਣ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਵੀ ਬਣਾਈ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ।

ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਉੱਤਰੀ ਰੇਲਵੇ 2045 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਮੇਨ ਲਾਈਨ ਅਤੇ 1097 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਲੂਪ ਲਾਈਨ ‘ਤੇ ਟਰੇਨਾਂ ਦੀ ਰਫਤਾਰ ਵਧਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਦਿੱਲੀ ਤੋਂ ਹਾਵੜਾ ਅਤੇ ਦਿੱਲੀ ਤੋਂ ਮੁੰਬਈ ਵਿਚਾਲੇ ਟਰੇਨਾਂ ਦੀ ਰਫਤਾਰ 160 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਪ੍ਰਤੀ ਘੰਟਾ ਕਰਨ ਲਈ ਕਈ ਕਦਮ ਚੁੱਕੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਸੁਰੱਖਿਆ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਰੱਖਦੇ ਹੋਏ, ਆਧੁਨਿਕ ਤਕਨਾਲੋਜੀ, ਜਿਸ ਨੂੰ ‘ਕਵਚ’ ਦਾ ਨਾਮ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਦਿੱਲੀ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 118 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਰੇਲਵੇ ਟਰੈਕ ਅਤੇ ਹੋਰ ਡਵੀਜ਼ਨਾਂ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 1175 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਰੇਲ ਪਟੜੀਆਂ ‘ਤੇ ਰੇਲ ਗੱਡੀਆਂ ਦੀ ਟੱਕਰ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਹਾਦਸਿਆਂ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਵਿੱਚ ਸਫਲਤਾ ਮਿਲੇਗੀ।