Amarnath Yatra : ਬਾਬਾ ਬਰਫਾਨੀ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਸ਼ੁਰੂ, ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੋਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਲੋਕ ਕਿਉਂ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਮਰਨਾਥ ਯਾਤਰਾ ? ਜਾਣੋ
Amarnath Yatra 2024: ਬਾਬਾ ਬਰਫਾਨੀ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨਾਂ ਲਈ ਹਰ ਸਾਲ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਅਮਰਨਾਥ ਯਾਤਰਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਜੰਮੂ-ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੇ ਉਪ ਰਾਜਪਾਲ ਮਨੋਜ ਸਿਨਹਾ ਨੇ ਸ਼ੁੱਕਰਵਾਰ (28 ਜੂਨ) ਨੂੰ ਸਵੇਰੇ 5.30 ਵਜੇ ਜੰਮੂ ਦੇ ਬੇਸ ਕੈਂਪ ਤੋਂ ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਜੱਥੇ ਨੂੰ ਹਰੀ ਝੰਡੀ ਦੇ ਕੇ ਰਵਾਨਾ ਕੀਤਾ। ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਦਾ ਇਹ ਜਥਾ ਦੁਪਹਿਰ 2 ਵਜੇ ਦੱਖਣੀ ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੇ ਪਹਿਲਗਾਮ ਅਤੇ ਮੱਧ ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੇ ਬਾਲਟਾਲ ਪਹੁੰਚੇਗਾ।
ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਦੀ ਰਜਿਸਟ੍ਰੇਸ਼ਨ ਲਈ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਕੈਂਪ
52 ਦਿਨਾਂ ਦੀ ਤੀਰਥ ਯਾਤਰਾ 29 ਜੂਨ ਨੂੰ ਦੋ ਰੂਟਾਂ ਰਾਹੀਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਵੇਗੀ – ਅਨੰਤਨਾਗ ਵਿੱਚ ਰਵਾਇਤੀ 48 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਲੰਬਾ ਨਨਵਾਨ-ਪਹਿਲਗਾਮ ਰਸਤਾ ਅਤੇ ਗੰਦਰਬਲ ਵਿੱਚ ਛੋਟਾ, ਪਰ ਔਖਾ, 14 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਬਾਲਟਾਲ ਰਸਤਾ। ਸ਼੍ਰੀ ਅਮਰਨਾਥ ਸ਼ਰਾਈਨ ਬੋਰਡ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਅਨੁਸਾਰ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਸ਼ਾਲੀਮਾਰ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਅਣ-ਰਜਿਸਟਰਡ ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਲਈ ਮੌਕੇ ‘ਤੇ ਰਜਿਸਟ੍ਰੇਸ਼ਨ ਕੇਂਦਰ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਜਦਕਿ ਰਾਮ ਮੰਦਰ ਵਿਖੇ ਸਾਧੂਆਂ ਦੀ ਰਜਿਸਟ੍ਰੇਸ਼ਨ ਲਈ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਕੈਂਪ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ।
ਕਿਉਂ ਕਰਦੇ ਹਨ ਲੋਕ ਅਮਰਨਾਥ ਯਾਤਰਾ ?
ਅਮਰਨਾਥ ਯਾਤਰਾ ਨੂੰ ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਪਵਿੱਤਰ ਤੀਰਥ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸ਼ਿਵ ਭਗਤ ਅਮਰਨਾਥ ਯਾਤਰਾ ਕਰਨ ਲਈ ਸਾਲ ਭਰ ਬੇਸਬਰੀ ਨਾਲ ਉਡੀਕ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਜੋ ਉਹ ਪਵਿੱਤਰ ਅਮਰਨਾਥ ਗੁਫਾ ਵਿੱਚ ਬਾਬਾ ਬਰਫਾਨੀ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਕਰ ਸਕਣ। ਅਮਰਨਾਥ ਯਾਤਰਾ ਬਹੁਤ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੈ, ਜਿਸ ਲਈ ਕਈ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਕਦੇ ਮੀਂਹ ਤੇ ਕਦੇ ਠੰਢ ਹਰ ਕਦਮ ‘ਤੇ ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਦੀ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਲੈਂਦੀ ਹੈ, ਪਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਾਰੀਆਂ ਮੁਸ਼ਕਿਲਾਂ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਬਾਬਾ ਬਰਫ਼ਾਨੀ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨਾਂ ਲਈ ਪੂਰੇ ਉਤਸ਼ਾਹ ਨਾਲ ਆਉਂਦੇ ਹਨ।
ਹਿੰਦੂ ਮਿਥਿਹਾਸ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਇਹ ਉਹ ਪਵਿੱਤਰ ਗੁਫਾ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਨੇ ਮਾਤਾ ਪਾਰਵਤੀ ਨੂੰ ਅਮਰਤਾ ਦੇ ਰਾਜ਼ ਬਾਰੇ ਦੱਸਿਆ ਸੀ। ਪੌਰਾਣਿਕ ਗ੍ਰੰਥਾਂ ਵਿੱਚ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜੋ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਇਸ ਪਵਿੱਤਰ ਗੁਫਾ ਵਿੱਚ ਬਣੇ ਬਰਫ਼ ਦੇ ਸ਼ਿਵਲਿੰਗ ਭਾਵ ਬਾਬਾ ਬਰਫਾਨੀ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਉਸਦੇ ਸਾਰੇ ਪਾਪ ਨਸ਼ਟ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਸਨੂੰ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮੁਕਤੀ ਮਿਲਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਪਵਿੱਤਰ ਅਸਥਾਨ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਕਰਨ ਨਾਲ 23 ਤੀਰਥ ਸਥਾਨਾਂ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਕਰਨ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਪੁੰਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਧਾਰਮਿਕ ਮਿਥਿਹਾਸ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਅਮਰਨਾਥ ਗੁਫਾ ਵਿੱਚ ਬਾਬਾ ਬਰਫਾਨੀ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਕਰਨ ਨਾਲ ਕਾਸ਼ੀ ਵਿੱਚ ਲਿੰਗ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਕਰਨ ਨਾਲੋਂ 10 ਗੁਣਾ, ਪ੍ਰਯਾਗ ਨਾਲੋਂ 100 ਗੁਣਾ ਵੱਧ ਅਤੇ ਨਈਮਿਸ਼ਾਰਣਯ ਤੀਰਥ ਨਾਲੋਂ 100 ਗੁਣਾ ਵੱਧ ਪੁੰਨ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਅਮਰਨਾਥ ਤੀਰਥ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਕਰਨ ਨਾਲ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਖੁਸ਼ਹਾਲੀ ਅਤੇ ਖੁਸ਼ਹਾਲੀ ਦਾ ਆਸ਼ੀਰਵਾਦ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਸ਼ਿਵ ਭਗਤ ਪੂਰੀ ਸ਼ਰਧਾ ਭਾਵਨਾ ਨਾਲ ਇਸ ਕਠਿਨ ਯਾਤਰਾ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਬਾਬਾ ਬਰਫਾਨੀ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਕਰਨ ਦਾ ਸੁਭਾਗ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਸਮੁੰਦਰ ਤਲ ਤੋਂ 3888 ਮੀਟਰ ਦੀ ਉਚਾਈ
ਸਾਵਣ ਦੇ ਮਹੀਨੇ ਅਮਰਨਾਥ ਯਾਤਰਾ ਦਾ ਮਹੱਤਵ ਹੋਰ ਵੀ ਵੱਧ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅਮਰਨਾਥ ਗੁਫਾ ਸਮੁੰਦਰ ਤਲ ਤੋਂ 3888 ਮੀਟਰ ਦੀ ਉਚਾਈ ‘ਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕੁਦਰਤੀ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਬਰਫ਼ ਦਾ ਸ਼ਿਵਲਿੰਗ ਬਣਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਬਾਬਾ ਬਰਫਾਨੀ ਦੇ ਨਾਂ ਨਾਲ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪਵਿੱਤਰ ਅਮਰਨਾਥ ਗੁਫਾ ਜੰਮੂ ਅਤੇ ਕਸ਼ਮੀਰ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹੈ ਅਮਰਨਾਥ ਯਾਤਰਾ ਅਸਾਧ ਪੂਰਨਿਮਾ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਬਾਬਾ ਅਮਰਨਾਥ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਸ਼ਰਵਣ (ਸਾਵਨ) ਪੂਰਨਿਮਾ ਤੱਕ ਜਾਰੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਲੱਖਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ਿਵ ਭਗਤ ਬਾਬਾ ਦੇ ਦਰਬਾਰ ਵਿੱਚ ਦਰਸ਼ਨਾਂ ਲਈ ਆਉਂਦੇ ਹਨ।
ਪਵਿੱਤਰ ਗੁਫਾ ਵਿੱਚ ਬਰਫ਼ ਦਾ ਸ਼ਿਵਲਿੰਗ
ਅਮਰਨਾਥ ਗੁਫਾ ਨੂੰ ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਦੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਤੀਰਥ ਸਥਾਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅਮਰਨਾਥ ਗੁਫਾ ਵਿੱਚ ਕੁਦਰਤੀ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਦਿਖਾਈ ਦੇਣ ਵਾਲਾ ਸ਼ਿਵਲਿੰਗ ਦੁਰਲੱਭ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅਮਰਨਾਥ ਦੀ ਪਵਿੱਤਰ ਗੁਫਾ ਵਿੱਚ ਬਰਫ਼ ਦਾ ਸ਼ਿਵਲਿੰਗ ਕਦੋਂ ਪ੍ਰਗਟ ਹੋਇਆ ਇਸ ਬਾਰੇ ਕੋਈ ਲਿਖਤੀ ਸਬੂਤ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਪਰ ਇਹ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਗੁਫਾ ਯਾਦਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਗਾਇਬ ਹੋ ਗਈ ਸੀ ਅਤੇ ਲਗਭਗ 150 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਦੁਬਾਰਾ ਲੱਭੀ ਗਈ ਸੀ।
ਬਾਬਾ ਬਰਫਾਨੀ ਕਿਵੇਂ ਪ੍ਰਗਟ ਹੁੰਦਾ ਹੈ?
ਪਵਿੱਤਰ ਅਮਰਨਾਥ ਗੁਫਾ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਗਟ ਹੋਏ ਬਾਬਾ ਬਰਫਾਨੀ ਨੂੰ ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅਮਰਨਾਥ ਗੁਫਾ ਵਿੱਚ ਬਰਫ਼ ਦੀ ਇੱਕ ਛੋਟੀ ਜਿਹੀ ਸ਼ਿਵਲਿੰਗ ਵਰਗੀ ਸ਼ਕਲ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਲਗਾਤਾਰ 15 ਦਿਨਾਂ ਤੱਕ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਵਧਦੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। 15 ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਇਸ ਬਰਫ਼ ਵਾਲੇ ਸ਼ਿਵਲਿੰਗ ਦੀ ਉਚਾਈ 2 ਗਜ਼ ਤੋਂ ਵੱਧ ਵਧ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਚੰਦਰਮਾ ਦੇ ਅਲੋਪ ਹੋਣ ਨਾਲ ਸ਼ਿਵਲਿੰਗ ਦਾ ਆਕਾਰ ਵੀ ਘਟਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਜਿਵੇਂ ਹੀ ਚੰਦਰਮਾ ਅਲੋਪ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਸ਼ਿਵਲਿੰਗ ਵੀ ਅਲੋਪ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।