ਇਤਿਹਾਸ ਤੇ ਸਭਿਆਚਾਰਕ ਪੱਖ ਤੋਂ ਮਾਝਾ ਖੇਤਰ ਦਾ ਹੈ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਮਹੱਤਵ, 1 ਜੂਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸੀਟਾਂ ‘ਤੇ ਮਾਰੋ ਇੱਕ ਝਾਤ
ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਮਾਝਾ ਖੇਤਰ ਆਪਣੇ ਅਮੀਰ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਵਿਰਾਸਤ ਅਤੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸਿਆਸੀ ਇਤਿਹਾਸ ਲਈ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਤਿੰਨ ਮੁੱਖ ਲੋਕ ਸਭਾ ਹਲਕੇ ਖਡੂਰ ਸਾਹਿਬ, ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ ਅਤੇ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।
1 ਜੂਨ 2024 ਨੂੰ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਵੀ ਨੇੜੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇਹ ਤਿੰਨੇ ਸੀਟਾਂ ਆਪਣੀ ਵਿਲੱਖਣ ਸਿਆਸੀ ਭੂਮਿਕਾ ਅਤੇ ਵੋਟਰ ਜਨਸੰਖਿਆ ਦੇ ਨਾਲ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਸਿਆਸਤ ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਅਹਿਮ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਉਣ ‘ਚ ਵੱਖਰੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਂਦੀਆਂ ਨਜ਼ਰ ਆਉਣਗੀਆਂ। ਆਓ ਇਨ੍ਹਾਂ ਹਲਕਿਆਂ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਅਤੇ ਮੌਜੂਦਾ ਸਿਆਸੀ ਦ੍ਰਿਸ਼ ‘ਤੇ ਇੱਕ ਝਾਤ ਮਾਰੀਏ।
ਖਡੂਰ ਸਾਹਿਬ : ਸਿੱਖ ਵੋਟਰਾਂ ਦਾ ਗੜ੍ਹ
ਖਡੂਰ ਸਾਹਿਬ, ਮੁੱਖ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਸਿੱਖ ਵੋਟਰਾਂ ਵਾਲਾ ਹਲਕਾ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ 2008 ‘ਚ ਤਰਨਤਾਰਨ ਸੀਟ ਤੋਂ ਵੱਖ ਹੋ ਕੇ ਹੋਂਦ ਵਿੱਚ ਆਇਆ। ਹਲਕੇ ਵਿੱਚ ਕੁੱਲ ਵੋਟਰ 16,64,199 ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ 8,74,470 ਪੁਰਸ਼ ਵੋਟਰ, 7,89,662 ਮਹਿਲਾ ਵੋਟਰ ਅਤੇ 67 ਟਰਾਂਸਜੈਂਡਰ ਵੋਟਰ ਹਨ। ਇਹ ਸੀਟ ਇਸ ਦੇ 95% ਸਿੱਖ ਵੋਟਰਾਂ ਕਾਰਨ ਮਹੱਤਵ ਰੱਖਦੀ ਹੈ।
ਸਿਆਸੀ ਇਤਿਹਾਸ
2009: ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਅਕਾਲੀ ਦਲ (ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਅਕਾਲੀ ਦਲ) ਦੇ ਰਤਨ ਸਿੰਘ ਅਜਨਾਲਾ ਦੀ ਇਸ ਸੀਟ ‘ਤੇ ਜਿੱਤ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਸੀ।
2014: ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਦੇ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਬ੍ਰਹਮਪੁਰਾ ਨੇ ਇਥੋਂ ਜਿੱਤ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਕੇ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰੀ ਬਰਕਰਾਰ ਰੱਖੀ।
2019: ਇੰਡੀਅਨ ਨੈਸ਼ਨਲ ਕਾਂਗਰਸ (ਆਈਐਨਸੀ) ਨੇ ਜਸਬੀਰ ਸਿੰਘ ਗਿੱਲ (ਡਿੰਪਾ) ਨੇ ਸੀਟ ਹਾਸਲ ਕਰ ਲਈ।
ਖਡੂਰ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਸਿਆਸੀ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ 1989 ਵਿੱਚ ਤਰਨਤਾਰਨ ਤੋਂ ਸਿਮਰਨਜੀਤ ਸਿੰਘ ਮਾਨ ਦੀ ਜਿੱਤ ਹੈ ਜਦੋਂ ਉਹ ਜੇਲ੍ਹ ਵਿੱਚ ਸਨ, ਹਲਕੇ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਵੱਖਰੀ ਸੋਚ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ।
ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ: ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਦੀ ਸੀਟ
ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਅਕਸਰ ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਦੀ ਸੀਟ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਵਿੱਚ ਵੋਟਰਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ 16,03,628 ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ 8,48,196 ਪੁਰਸ਼ ਵੋਟਰ, 7,55,396 ਮਹਿਲਾ ਵੋਟਰ ਅਤੇ 36 ਟਰਾਂਸਜੈਂਡਰ ਵੋਟਰ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਇਹ ਹਲਕਾ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਸਿਆਸੀ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਵੀ ਸਰਗਰਮ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਹੀ ਇਥੋਂ ਫਿਲਮੀ ਸ਼ਖਸੀਅਤਾਂ ਚੋਣ ਜਿੱਤਦੀਆਂ ਰਹੀਆਂ ਹਨ।
ਸਿਆਸੀ ਇਤਿਹਾਸ
1985-2017: ਭਾਜਪਾ ਦੇ ਵਿਨੋਦ ਖੰਨਾ ਦਾ ਆਪਣੇ ਫਿਲਮੀ ਕਲਾਕਾਰ ਦੇ ਮਜ਼ਬੂਤ ਰੁਤਬੇ ਕਾਰਨ ਹੀ 4 ਵਾਰ ਇਸ ਸੀਟ ‘ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਰਿਹਾ।
2019: ਬਾਲੀਵੁੱਡ ਅਭਿਨੇਤਾ ਸੰਨੀ ਦਿਓਲ ਨੇ ਵੀ ਇਸ ਸੀਟ ‘ਤੇ ਫਿਲਮੀ ਸ਼ਖਸੀਅਤਾਂ ਦੀ ਜਿੱਤ ਦੇ ਰੁਝਾਨ ਨੂੰ ਜਾਰੀ ਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਬਹੁਮਤ ਨਾਲ ਜਿੱਤ ਦਰਜ ਕੀਤੀ।
ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ: ਦਿੱਗਜ਼ਾਂ ਦਾ ਗੜ੍ਹ
ਇਤਿਹਾਸਕ ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਮਹੱਤਤਾ ਵਾਲੇ ਸ਼ਹਿਰ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਵਿੱਚ ਕੁੱਲ ਵੋਟਰਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ 15,99,946 ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ 8,39,772 ਪੁਰਸ਼ ਵੋਟਰ, 7,60,108 ਮਹਿਲਾ ਵੋਟਰ ਅਤੇ 61 ਟਰਾਂਸਜੈਂਡਰ ਵੋਟਰ ਹਨ। ਇਸ ਹਲਕੇ ਨੇ ਆਪਣੇ ਚੋਣ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਭਿਆਨਕ ਸਿਆਸੀ ਲੜਾਈਆਂ ਅਤੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਮੋੜ ਦੇਖੇ ਹਨ।
ਸਿਆਸੀ ਇਤਿਹਾਸ
1985-2019: ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਇਸ ਸੀਟ ਨੇ 10 ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਅਤੇ 2 ਜ਼ਿਮਨੀ ਚੋਣਾਂ ਦੇਖੀਆਂ ਹਨ। ਕਾਂਗਰਸ ਪਾਰਟੀ ਸੱਤ ਵਾਰ, ਭਾਜਪਾ ਚਾਰ ਵਾਰ ਅਤੇ ਆਜ਼ਾਦ ਉਮੀਦਵਾਰ ਇੱਕ ਵਾਰ ਜਿੱਤੀ ਹੈ।
ਮੌਜੂਦਾ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ: ਕਾਂਗਰਸ ਦੇ ਗੁਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਔਜਲਾ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ 2014 ਅਤੇ 2019 ਵਿੱਚ ਲਗਾਤਾਰ ਜਿੱਤਾਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀਆਂ ਹਨ, ਪਿਛਲੀਆਂ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ 445,032 ਵੋਟਾਂ ਲੈ ਕੇ ਭਾਜਪਾ ਦੇ ਹਰਦੀਪ ਪੁਰੀ ਨੂੰ 345,406 ਵੋਟਾਂ ਨਾਲ ਹਰਾਇਆ ਸੀ।
ਭਖਵੇਂ ਮੁੱਦੇ ਅਤੇ ਵੋਟਰਾਂ ਦੀਆਂ ਉਮੀਦਾਂ
ਖੇਤੀਬਾੜੀ: ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਖੇਤੀ ਆਰਥਿਕਤਾ ਨੂੰ ਦੇਖਦੇ ਹੋਏ, ਖੇਤੀ ਅਭਿਆਸਾਂ, ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਸਮਰਥਨ ਮੁੱਲ, ਅਤੇ ਖੇਤੀ ਸੰਕਟ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਮੁੱਦੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਭਾਸ਼ਣ ‘ਤੇ ਹਾਵੀ ਹਨ।
ਵਿਕਾਸ: ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚਾ ਵਿਕਾਸ, ਸਿਹਤ ਸੰਭਾਲ ਅਤੇ ਸਿੱਖਿਆ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਖੇਤਰ ਹਨ ਜਿੱਥੇ ਵੋਟਰ ਕਾਫ਼ੀ ਤਰੱਕੀ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ।
ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਵਿਰਾਸਤ: ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਅਤੇ ਧਾਰਮਿਕ ਵਿਰਾਸਤ ਦੀ ਸੰਭਾਲ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਚਿੰਤਾ ਬਣੀ ਹੋਈ ਹੈ, ਵੋਟਰ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦੀ ਹੈ।